Şeker kavanozu deneyinde, cam bir kavanozu pek çok şekerle doldurup bir bakışta içindeki şeker sayısının belirli olmadığı bir kavanoz şeker hazırlanır. Hiçbirimiz bu cam kavanoza baktığında isabetli şekilde şekerlerin sayısını söyleyemez, ancak hepimizin tahminlerinin ortalamasını alırsak, ortaya çıkan sayı gerçek şeker sayısına oldukça yakındır. Bu cam kavanoz deneyi pek çok kere tekrarlanmış, ve tahminci sayısı arttıkça, tahminlerin ortalamasının doğru cevaba yaklaştığı görülmüş.

Bu çeşit deneyler kalabalığın bilgeliğini kanıtlıyor olsa da, bu sadece eğer her birey özgürce seçimini gerçekleştirebildiği zaman gerçekleşen bir olgudur. Bireylerin çevrelerinin baskısı altında olmadıkları zaman gerçekleştirdikleri kararların toplam etkisi bu çeşit bir bilgelik ortaya koyar.

Bizler, bir şeylerin değerini sürekli tahmin etmekteyiz. Bunu bir şeyler satın alıp satarken, veya birbirimize sahip olduğumuz ve olmak istediğimiz şeylerin bizlere olan değerini ima ederken yaparız.

Elbette, eğer özgürce tahmin etme iznimiz bile yoksa, işler daha da kötü olur. Tarih boyunca gerçekleşmiş parasal yasaklar bunu tekrar ve tekrar kanıtlamıştır.

Sadece gerçekten merkeziyetsiz para şekilleri sansürcülüğe direnme umudu verirken, sadece gizlilik koruyabilen para çeşitleri sansüre karşı kesin direnç sağlar. Gizlilik koruyabilen, merkezi olmayan bir para bizim kalabalığımızdaki bilgeliğin en zirve potansiyeline erişimesinin bir yoludur.

◄ Önceki / Sonraki ►