Paramızın çok önemli özelliklerinden birisi onun merkeziyetsiz olmasidir. Tepede kimsenin birileri için paramızı kullanıp kullanamayacağına karar veremiyor olmasi çok önemli. Aksi takdirde, kimse gönüllü olarak zamanını ve enerjisini kendisinden kolayca sökülüp çalınabilen bir şey karşılığında değiştirmek istemez. Bu çeşit bir merkeziyetsizliği sağlamak için, ağımızın altyapısını düğümler ve madenciler olarak ikiye ayırdık. Yine de, bu çeşit bir düzenin çalışmaya devam etmesini güvene almak için, bunların hepsinin merkeziyetsiz kalmalarını sağlamalıyız.
Düğümleri dağıtık olarak tutmak kolay, çünkü düğüm çalıştırmak daha ucuz, ve eğer parayı kendin de kullanıyorsan, çoktan kendi işlem kaydı listene sahip olma eğilimini de hissediyor olacaksın. Bu listenin olabildiğince fazla yerde bulunmasını istiyoruz, sonuçta bizim paramızın kaydını tutan şey bu.
Ancak madencileri dağıtık tutmak daha zor. Birileri para kazanmak için fakat parayı kullanmamak için madencilik yapıyor olabilir. Kendileri içinde iyi ve şefkatli bir ruh barındırsa da, eğilimleri kârlarını artırmaya yönelik olacak. Kârını en yükseğe çekmek istediğinde şu iki şeyi yapmaya yönelirsin: daha iyi olmak ve daha büyük olmak. Bunlardan ilkini çözebiliriz, ama ikincisini… diyelim ki, yönetebiliriz.
Hatırla, madenciler bilgisayarlarını kullanarak, bir matematik işlemini yerine getirip, çok zor tahmin edilen bir sayıyı elde etmeye çalışırlar. Durum bu olunca, eğer bu matematik işlemi her zaman aynı ise, bilgisayarlar bu işe uyum sağlayabilir. Tıpkı piyano çalan birisini belli bir müziği çalmaya ikna edersen olacağı gibi. Bu kişi öncelikle tuşlara rastgele basacak ve tuşların seslerini tanıyacak. Müziği kendilerine mırıldayıp tuşları deneyecek, ve pek çok deneme yanılmaların ardından o müziği çalacaklar. Pekiyi. Fakat onlara, bunun ardından, başka bir müziği çalmalarını söylersen ne olacak? Emin ol ki, öğrenmeleri ilk seferkinden daha kısa sürecek. Benzer bir şey madencilikte de olur. Eğer bir sonraki şanslı sayıyı elde etmek için aynı algoritmayı kullanırsak, ve eğer insanların bu işten para kazanabilmeleri mümkün ise, emin olabilirsin ki insanlar bu işi yapmak için daha iyi yongalar icat etmeye varacaklardır. Bu yeni yongalar, sadece tekil bir işi yerine getirmek için en uygun halde tasarlanacaklardır. Bu yongayı üretebilen şirket, ödülü diğer herkesten önce elde etmede daha hızlı davranabilecektir. Bu ödülleri kullanarak kendisine tekrar özelleşmiş yongalara sahip makineleri üretecek, ve bu makineleri başkalarına satarken üzerine kâr payı koyarak satacaktır. Sonuç olarak ayakta kalan madenciler sadece kârlı olarak çalışabilen makinelere sahip, bir avuç zengin katılımcıdan ibaret olacaklar. Böylece elinde hangi parasal işlemlerin bloklara girmeye layık olduğunu karar verebilen, kimin paramızı kullanabileceğine karar verebilen, ve daha da önemlisi neyin gerçek para olduğuna karar verebilen bir seçkin azınlık olacak.
RandomX Tevador ve pek çok başka geliştiricilerin katkısıyla bu soruna karşı paramızı savunmak için yaratıldı. RandomX madencilik algoritmasını rastgele, sürekli değiştirir. Bu, bizim acemi piyano oyuncumuzun tuşların yerini her anladığı sefer, önüne tekrar öğrenmesi gereken yeni bir tuş dizilimi sermek gibidir. Bu çeşit bir piyanoda çok iyi bir piyanist olmak bayaği bayaği zor olurdu. RandomX sürekli değiştiği için, onunla aşık atabilen en iyi yonga, bu farklı problemlerin hepsinin birlikte üstesinden gelebileni, yani genel bir CPU gibi davranabileni olurdu. Senin bilgisayarının beyni genel amaçlı bir alet. RandomX o isviçre çakısı içerisinde bulunan her aleti en az bir kere kullanmanı gerektirir. İsviçre çakısı içerisindeki makas senin kullanabileceğin en iyi makas olmayabilir, ancak yanında sadece bir alet taşımak zorundaysan, her duruma hazırlıklı olabilmeni sağlayacak en iyi alet bir isviçre çakısıdır.
Bu çözümün madencileri daha da büyük ve tek bir yerde toplanır durumdan alıkoyan ikinci bir sonucu daha vardır. Katılımcıların daha fazla paraya sahip olmalarını, daha çok makine almalarını, elektrik şirketleri ile daha büyük sözleşmelere girmelerini, kendi maaşlı elemanlarını çalıştırmalarını vb, engelleyemezsin. Buna ölçek ekonomisi denir. Fakat bunun, rekabetteki olumsuz etkilerini RandomX ile en aza indirebilirsin. RandomX genel amaçlı elektronik cihazlarda (“bilgisayar işlemcisi”, veya “CPU”) en iyi şekilde çalıştığı için, bu çeşit cihazlara daha fazla sayıda bireyin sahip olması, özelleşmiş cihazlara sahip olanlardan, daha olası. Çünkü bu çeşit genel amaçlı elektronik cihazlara insanların başka şeyler için de ihtiyaçları olur. İnsanlar bu cihazlara çoktan sahip (elimdeki laptop, odandaki oyun bilgisayarı, video hazırlama programı çalıştırdığın masaüstü, vb.), ve sen onlara bu cihazları kullanarak aynı zamanda madencilik de yapabilmelerini sağlıyorsun. Daha çok madenciye sahip olursak, ağımız o kadar fazla merkeziyetsizleşir, ve bu sebeple, daha da iyi bir para sistemine sahip oluruz.
Bununla beraber, kendimize bir dakika ayırıp bayağı iyi bir para sistemi tasarladığımızın farkındalığında keyif alalım.
Bu anın ardından, aklımıza hızla gelen bir soru beliriyor: iyi de bunu neden yapıyoruz?